BERKAY VAROL 

HDP`nin, “yurttaşların yaşadığı konutların depreme hazırlıklı hale getirilmesi” amacıyla Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı`nın 2021, 2022 ve 2023 yılı bütçelerine gerekli kaynağın eklenmesi için üç yıl üst üste Plan Bütçe Komisyonu`na sunduğu önergelerin; AKP ve MHP`li vekillerin oylarıyla reddedildiği ortaya çıktı. HDP Milletvekili Garo Paylan, Plan Bütçe Komisyonuna sundukları önergelerin gerekçesini açıklarken, “Yurttaşlarımız tabut evlerde yaşıyorlar ve bu tabut evlerdeki yurttaşlarımızı, özellikle yoksul mahalledeki yurttaşlarımızı bu tabut evlerden kurtarmamız gerekir. Bu bütçeyi koymazsak vebali hepimizin boynundadır” demişti.

Türkiye`de, 6 Şubat saat 04.17`de Kahramanmaraş`ın Pazarcık ilçesinde meydana gelen 7,7 büyüklüğündeki depremle sallandı. Ardından saat 13.24`te merkez üssü Kahramanmaraş`ın Elbistan ilçesi olan 7,6 büyüklüğünde ikinci bir deprem daha meydana geldi. Depremler, 11 ilde yıkıma neden oldu.

Yaklaşık 13 milyon yurttaşın etkilendiği depremlerde arama kurtarma çalışmaları sürerken 20 Şubat akşamı Hatay`da 6,4 ile 5,8 büyüklüğünde iki deprem daha meydana geldi.

İki hafta arayla yaşanan 4 büyük depremde 23 Şubat`ta açıklanan verilere göre 43 bin 556 yurttaş yaşamını yitirdi. Hasar tespit konusunda da yaklaşık 200 bin bina kullanılamaz hale geldi.

DEPREME KARŞI ÖNLEM İÇİN ÜÇ YIL ÜST ÜSTE SUNULAN BÜTÇE ARTIRIMI ÖNERGELERİ REDDEDİLMİŞ

Kamuoyunda, 6 Şubat`ta meydana gelen depremlerin, sağlam olmayan binaların varlığı nedeniyle felaketle sonuçlandığı ve deprem bölgesi olan kentlerde kentsel dönüşümün hızla sağlanması üzerine tartışmalar sürerken; Plan Bütçe Komisyonunda 2021, 2022 ve 2023 yılları Merkezi Yönetim Bütçesi görüşmelerinde, HDP Diyarbakır Milletvekili Garo Paylan`ın Bakan Murat Kurum`a Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bütçesinde ‘deprem bölgesi olan yerlerin kentsel dönüşümü için gerekli kaynağın bulunmadığını` defaten hatırlattığı ve HDP`nin, 20 Kasım 2020,  11 Kasım 2021 ve 9 Kasım 2022 tarihlerinde gerçekleşen bütçe görüşmelerinde “Kamu binaları ve yurttaşların yaşadığı konutların depreme karşı güvenli hale getirilmesi” amacıyla üç yıl üst üste bütçe artırım önergesi sunduğu ortaya çıktı.

PAYLAN “KAYNAK OLMAZSA VATANDAŞLARIMIZI BU TABUT EVLERDEN KURTARAMAZSINIZ” DEMİŞTİ

Garo Paylan; Kasım 2020`de, 2021 yılı bütçesi görüşülürken sundukları önergenin gerekçesini açıklarken Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum`a, Bakanlık bütçesinde ‘kaynak olmadığı` uyarısında bulunarak şunları söylemişti:

“Vatandaşlarımız tabut evlerde yaşıyorlar. Sayın Bakan, kentsel dönüşüm yaptığını iddia ediyor ama kentsel dönüşüm yalnızca rant olan alanlarda oluyor. Sayın Bakan, Güngören`de, Esenler`de inanın 10 katlı, 12 katlı binalar var, o binalar imar affına girdiler, imarı yalnızca 3 katlı; o binaları dönüştürebiliyor musunuz acaba? Dönüştüremiyorsunuz. Yoksul vatandaşlarımız kolonları kırılmış, tabut binalarda yaşıyorlar. Bu binaları dönüştüremiyorsunuz ve Bakanlığınızın bütçesinde kaç kuruş var? Ben baktım, neredeyse hiçbir şey yok. Yani sizin her yıl 50 milyar lira kaynağa ihtiyacınız var, en az 50 milyar TL kaynağa ihtiyacınız var. Bu kaynak olmazsa vatandaşlarımızı bu tabut evlerden kurtaramazsınız.”

“SAYIN BAKAN KAPIDA BİNDİĞİ 10 MİLYONLUK MERCEDES`TEN VAZGEÇERSE BELKİ 100 VATANDAŞIMIZIN HAYATINI KURTARABİLİRİZ”

“Yalnızca imar affından 25 milyar TL kaynak, bütçeye girdi. Önceki Çevre ve Şehircilik Bakanı Sayın (Mehmet) Özhaseki bu kaynağın kentsel dönüşüm, yoksulların evlerinin dönüşümü için harcanacağını söyledi ama bu bütçede yok. Şu anda bütçede 1 milyar TL bile yok kentsel dönüşüm için. Bu çerçevede Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bütçesinin 50 milyar TL artırılmasını öneriyoruz. Eminim ki Sayın Bakan da destekleyecektir, eğer ki başka tercihlerden vazgeçersek; yandaşlara giden, saraylara giden kaynaklardan; Sayın Bakan, kapıda bindiği 10 milyonluk Mercedes`ten vazgeçerse belki 100 vatandaşımızın hayatını kurtarabiliriz.”

20 Kasım 2020`de Plan ve Bütçe Komisyonunda gerçekleşen 2021 yılı bütçesi görüşmelerinde, Paylan`ın gerekçesini açıkladığı, “kentsel dönüşüm için 50 milyar TL bütçe ayrılması” önergesi de AKP ve MHP`li vekillerin oylarıyla reddedilmişti.

BİR YIL SONRA İKİNCİ ÖNERGE DE REDDEDİLDİ

HDP`li Paylan 11 Kasım 2021 tarihinde, Komisyon`da Bakanlık bütçesi üzerine yaptığı konuşmada, Bakan Murat Kurum`un Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı 2022 yılı bütçe sunuşunda, ‘evlerin üçte ikisinin güvenli olduğunu` söylediğini belirterek, “Peki geride kalan üçte bir ne olacak Sayın Bakan?” diye sormuştu.

“VİZYON DA YOK PARA DA”

Paylan, 11 Kasım 2021 tarihinde Bakanlığın 2022 yılı bütçe kanun teklifi görüşmelerinde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı bütçesi üzerine şöyle konuşmuştu:  

“Yapmamız gereken, o yoksul mahallelerde, tabut evlerde yaşayan yurttaşlarımızı kurtarmak. Peki, bu nasıl olacak? Bir, vizyonla olur ki bu vizyon Bakanlıkta yok maalesef. İki, parayla olur. Bakanlığın bütçesinde kentsel dönüşüm için para var mı? Var mı kentsel dönüşüm için para? Rantsal dönüşüm için demiyorum, iki kat yere on kat verirsen müteahhit yapıyor zaten. Gerçek anlamda kentsel dönüşüm yani yoksulları o tabut evlerden kurtarılıp deprem güvenli evlere geçilmesi için bütçe var mı? Para yok. Bunun dışında bir vizyon da yok, para da yok… Bütün bu anlamda yoksul yurttaşlarımızın kentsel dönüşümünü yapacak bütçeyi koymamız lazım. Aksi takdirde vebali boynunadır; biz bu bütçeyi koymazsak vebali hepimizin boynundadır. Çünkü bütçesi yok!”

“RANT OLMAYAN YOKSUL MAHALLELERDE KENTSEL DÖNÜŞÜM OLMUYOR”

HDP adına, bakanlığa ait 2022 yılı bütçesinin artırılması amacıyla sunulan önerge üzerine konuşan Paylan şunları söylemişti:

“Sayın Bakan da itiraf etti, ‘Türkiye`de her üç yurttaşımızdan 1`inin deprem güvensiz evlerde yaşadığını` söyledi. Bu yaklaşık 30 milyon yurttaşımızın deprem güvensiz evlerde yaşaması demek. Bu ülkenin milletvekillerinin buna izin vermemesi lazım. Yurttaşlarımız tabut evlerde yaşıyorlar ve bu tabut evlerdeki yurttaşlarımızı, özellikle yoksul mahalledeki yurttaşlarımızı bu tabut evlerden kurtarmamız gerekir. Ama bunun için Bakanlığın bütçesinde beş kuruş kaynak yok ancak rant olan bölgelerde kentsel dönüşüm oluyor. Rant olmayan yoksul mahallelerde kentsel dönüşüm olmuyor, özellikle yüksek katlı binalarda. Bu dönüşümün yapılabilmesi için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bütçesinin 50 milyar TL artırılmasını öneriyoruz.”

11 Kasım 2021`de gerçekleşen 2022 yılı bütçesi görüşmelerinde HDP`nin, “kamu binaları ve yurttaşların yaşadığı konutların depreme güvenli hale getirilmesi amacıyla Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı bütçesinin 50 milyar TL artırılması” için sunduğu önerge de AKP ve MHP`li vekillerin oylarıyla Plan Bütçe Komisyonunda reddedildi.

BU YILKİ BÜTÇE İÇİN SUNULAN ‘BİNALARIN DEPREME DAYANIKLI HALE GETİRİLMESİ AMACIYLA KAYNAK ARTIRIMI` ÖNERGESİ DE REDDEDİLDİ

HDP, 9 Kasım 2022 tarihinde gerçekleşen bütçe görüşmelerinde de Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına ait 2023 yılı bütçesinde, konutların depreme dayanıklı hale getirilmesi amacıyla önerge sunmuştu.

HDP`li milletvekillerinin imzasıyla Plan ve Bütçe Komisyonu`na sunulan önergenin gerekçesi HDP Eş Genel Başkan Yardımcısı Rıdvan Turan, şöyle anlattı: 

“Ülkemiz büyük bir deprem riski ile karşı karşıyadır. Milyonlarca yurttaşımız tabut evlerde yaşamaktadır. Olası bir depremde bir kez daha büyük acılar yaşamamak adına kentlerimiz ivedilikle depreme hazırlıklı hale getirilmelidir. Şehircilik Bakanlığı bütçesinde şehirleri depreme hazır hale getirmek için kaynak yoktur. Bu nedenle, en riskli bölgelerden başlanarak; okullar, hastaneler, kamu binaları, öncelikle dar gelirli yurttaşlarımızın yaşadıkları olmak üzere tüm konutlar depreme karşı güvenli hale getirilmelidir. Kamu binaları ve yurttaşlarımızın yaşadığı konutların depreme karşı güvenli hale getirilmesi için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı bütçesinin 100 Milyar TL artırılmasını öneriyoruz.”

HDP`nin bu yılın bütçesinde depreme hazırlık amacıyla kaynak artırılması amacıyla sunduğu önergenin de AKP ve MHP`li milletvekillerinin oylarıyla reddedildiği ortaya çıktı.