Anayasa Mahkemesi (AYM), CHP`nin 2020 yılına ilişkin Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu`ndaki birçok maddeye ilişkin itirazlarını değerlendirdi. AYM, Cumhurbaşkanlığı ve TBMM tarafından edinilecek taşıtların cins ve fiyatının bu kurumların üst yöneticileri tarafından belirlenmesinin Anayasa`ya aykırı olduğuna hükmetti.

AYM, CHP`nin iptal başvurusu üzerine, 2020 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu`ndaki birçok maddenin Anayasa`ya aykırı olduğuna karar verdi.

CHP, 2020 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu`nun 6. maddesinin 1. fıkrasının, 13. maddesinin 1. fıkrasının, “Bazı Ödeneklerin Kullanımına ve Harcamalara İlişkin Esaslar” başlıklı E cetvelinin, (35) numaralı sırasındaki açıklamanın (a) paragrafında yer alan “…8183 sayılı Kanun`a göre takip edilir” ibaresinin, 46 numaralı sırasındaki açıklamanın birinci cümlesinin, 50 numaralı sırasındaki açıklamanın, “2020 Yılı Cumhurbaşkanlığı Bütçesi” başlıklı E cetvelinin 9 numaralı açıklamasının birinci cümlesinin ve ikinci cümlesinde yer alan “kurum tabi olduğu mevzuata göre yapabileceği gibi” ibaresinin, “Türkiye Büyük Millet Meclisi 2020 Yılı” başlıklı E cetvelinin “(06) Sermaye Giderleri” başlıklı bölümünün 1 numaralı açıklamasının ikinci cümlesinin “Türkiye Büyük Millet Meclisi`nde edinilecek taşıtların cinsi ve fiyatı TBMM Başkanı tarafından belirlenir” bölümünün, “Kurumların satın alacakları taşıtların azami satın alma bedellerini gösteren cetvel” başlıklı T cetvelinin “Taşıtın Cinsi” ve bu başlık altında yer alan “Cinsi ve fiyatı Hazine ve Maliye Bakanlığı`nca belirlenir” ve “Cinsi ve fiyatı Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı`nca belirlenir” ibareleri ile Not bölümünde yer alan 4 numaralı açıklamanın Anayasa`ya aykırı olduğu gerekçesiyle iptal talebinde bulunmuştu.

“KAMU İDARELERİNİN YIL İÇİNDE ORTAYA ÇIKACAK İHTİYAÇ FAZLASI ÖDENEKLERİNİN TERTİBİNDE CUMHURBAŞKANI`NA YETKİ VEREN KANUN ANAYASA`YA UYGUN”

AYM, CHP`nin Anayasa`ya aykırılık gerekçesiyle iptalini istediği ve kamu idarelerinin yıl içinde ortaya çıkabilecek ihtiyaç fazlası ödeneklerinin tertibinde yetkiyi Cumhurbaşkanı`na veren 2020 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu`nun 6. maddesinin Anayasa uygun olduğuna ve iptal talebinin oybirliğiyle reddine hükmetti.

ÜÇ KARŞI OYA RAĞMEN ANAYASA`YA AYKIRI BULUNDU

CHP`nin itirazı üzerine, 2020 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu`nun 13. maddesinin, Hicabi Dursun, Recai Akyel ve İrfan Fidan`ın karşı oylarına rağmen oyçokluğuyla Anayasa`ya aykırı olduğuna ve iptaline hükmedildi. İptaline hükmedilen 13. madde şu şekilde düzenlenmişti:

“22/2/2005 tarihli ve 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu`nun 51`inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi ile 3/7/2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanunu`nun 68`inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca il özel idareleri ve belediyelerin ileri teknoloji ve büyük tutarda maddi kaynak gerektiren altyapı yatırımlarında Cumhurbaşkanı`nca kabul edilen projeleri için yapılacak borçlanmalar, 5302 sayılı Kanun`un 51`inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi ile 5393 sayılı Kanun`un 68`inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi kapsamında hesaplanan faiz dahil borç limitinin hesaplanmasına dahil edilir. Ancak il özel idareleri, belediyeler ve bunların bağlı kuruluşları ile sermayesinin yüzde 50`sinden fazlasına sahip oldukları şirketler tarafından Avrupa Birliği ile katılım öncesi mali iş birliği çerçevesinde desteklenen projelerin finansmanı için yapılan borçlanmalar, çok taraflı yatırım ve kalkınma bankaları ile yabancı devlet kuruluşlarından doğrudan veya İller Bankası Anonim Şirketi aracılığıyla yapılan borçlanmalar ile SUKAP kapsamında yürütülecek işler için İller Bankası Anonim Şirketi`nden yapılan borçlanmalarda söz konusu borç stoku limitine uyma şartı aranmaz.”

HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI BÜTÇESİNDEN MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI BÜTÇESİNE AKTARIM YAPMA YETKİSİNİ CUMHURBAŞKANI`NA VEREN MADDE İÇERİĞİ ANAYASA`YA UYGUN BULUNDU

AYM, Dışişleri Bakanlığı bütçesinin yardım ve ödünç verme faaliyeti ile ilgili olarak, Dışişleri Bakanlığı`nca yabancı ülkelerde güç duruma düştükleri sabit olup da yurda dönmeleri gerekeceklerden iade edebileceklere ülkeye dönüşlerinde geri alınmak üzere, iade edemeyecek durumda oldukları görülenlere memlekete dönüş ve yolda yiyecek giderleri için verilen paraların (iade edebileceklere verilen paralar, borçluların yurda dönüşlerinde 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun`a göre) takip edilmesini ve Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu`na aktarılmak üzere Hazine ve Maliye Bakanlığı bütçesinin 12.01.32.00-01.6.0.08-1-05.8 tertibinde tefrik edilen bütçenin 2.630.000.000 Türk lirasına kadar olan kısmının Milli Eğitim Bakanlığı bütçesine aktarmaya Cumhurbaşkanı`nı yetkili kılan cümleyi Başkan Zühtü Arslan, Hasan Tahsin Gökcan, Engin Yıldırım ve M. Emin Kuz`un karşı oylarına rağmen Anayasa`ya aykırı olmadığına ve iptal talebinin reddine hükmetti.

AYM, ‘Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri bütçelerinden özel kanunları gereğince mahalli idarelere aktarılması gereken ödenekler hakkında 2/7/2008 tarihli ve 5779 sayılı Kanun`un 6. maddesinin üçün fıkrası (Bu Kanun`da ayrılması öngörülen paylar ile birinci ve ikinci fıkralarda belirtilen ödenekler, mahalli idarelere yardım amacıyla, bakanlıklar ile bağlı ve ilgili kurum ve kuruluşların bütçelerine pay, fon veya özel hesap gibi adlarla başka bir ödenek konulamaz) uygulanamaz` cümlesini Anayasa`ya aykırı bularak oyçokluğuyla iptaline hükmetti.

“CUMHURBAŞKANLIĞI VE TBMM TARAFINDAN EDİNİLECEK TAŞITLARIN CİNS VE FİYATININ BU KURUMLARIN ÜST YÖNETİCİLERİ TARAFINDAN BELİRLENMESİ ANAYASA`YA AYKIRI”

AYM, Cumhurbaşkanlığı ve TBMM tarafından edinilecek taşıtların cins ve fiyatının bu kurumların üst yöneticileri tarafından belirlenmesinin Anayasa`ya aykırı olduğuna ve düzenlemenin oyçokluğuyla iptaline karar verdi.